Resultaten
Overzicht van (de implementatiegraad van) interventies voor kwetsbare zwangeren
In de negen VSV’s in Noord-Nederland is een veelheid aan instrumenten, activiteiten, handelingswijzen, ondersteuningsprogramma’s beschikbaar om kwetsbare zwangere vrouwen te herkennen, een gezonde zwangerschap te bevorderen en te ondersteunen bij beginnend ouderschap. Dit betekent echter niet dat deze interventies ook bij alle zorgverleners in de VSV’s bekend zijn en gebruikt worden zoals is bedoeld door de ontwikkelaars van de interventies. De implementatie kan dus beter.
Ten tijde van de inventarisatie in 2019-2020 ontbrak een eenduidige definitie van kwetsbare situaties in de VSV’s. Zorgverleners in dit onderzoek noemden samen 35 verschillende kenmerken of signalen van kwetsbaarheid genoemd, zoals tienerzwangerschap, laag opleidingsniveau, onverzorgd uiterlijk enzovoort. Zorgverleners leken zelf betekenis aan begrippen als kwetsbaarheid te geven en hanteerden onbewust of bewust bepaalde waarden bij hun denken en handelen.
U vindt het rapport via deze link.
Factoren die volgens zorgverleners implementatie van interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties beïnvloeden
35 zorgprofessionals in de geboortezorg in Noord-Nederland zijn geïnterviewd over welke factoren van invloed zijn op het inzetten van interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties.
Zevenentwintig factoren zijn geïdentificeerd die de implementatie van interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties positief dan wel negatief beïnvloeden. Deze factoren bevinden zich in de domeinen van de professional, de interventie, de organisatie, en de sociaal politieke omgeving. Een factor die in alle interviews naar voren kwam is de houding van de zorgverleners. In positieve zin, bijvoorbeeld als de zorgverlener er vertrouwen in heeft dat vrouwen kunnen leren omgaan met hun problemen. In negatieve zin als zorgverleners bijvoorbeeld zwangeren in kwetsbare situaties stereotyperen of stigmatiseren. De veelheid aan factoren laat zien dat de implementatie van interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties complex is. Tegelijkertijd betekent het ook dat er meerdere aanknopingspunten zijn om de implementatie te verbeteren. Daarvoor is echter wel een positieve houding van de zorgverlener voor nodig.
Meer lezen? Volg deze link
Ervaringen van zwangeren in kwetsbare situaties met het aanbod van aanvullende interventies
17 vrouwen in kwetsbare situaties zijn geïnterviewd over hun ervaringen met interventies die hen tijdens de zwangerschap zijn aangeboden.
Voor zwangeren in een kwetsbare situatie brengt het aanbieden van aanvullende interventies verschillende reacties en emoties teweeg. Het accepteren en gebruiken van interventies staat en valt bij de houding van de zorgverlener en de verbinding die al dan niet tot stand komt tussen zorgverlener en zwangere. Om persoonsgerichte zorg te kunnen bieden die aansluit bij de individuele perspectieven, noden en omstandigheden moeten zorgverleners bewust zijn van hun eigen attitude en vooroordelen over vrouwen in kwetsbare situaties. Om de eigen regie en zelfstandigheid te bevorderen van vrouwen zal de professional moeten investeren in het opbouwen van een empathische en wederzijds respectvolle relatie met vrouwen. Continuïteit van zorg is van groot belang en kan werken als een katalysator voor betere uitkomsten voor moeder en kind.
Meer lezen? Volg deze link
Kwetsbare zwangeren
Een veel gebruikte definitie van kwetsbaarheid tijdens de zwangerschap is een disbalans tussen risicofactoren en beschermende factoren (van der Meer et al, 2017). Het projectteam Samen Kwetsbaar Samen Sterk pleit echter voor het gebruik van het model van Briscoe et al (2016) om de complexe interactie tussen bedreigingen, herstelmogelijkheden en barrières in de toegang tot de juiste zorg te begrijpen. Tot nu toe is er te weinig oog voor de barrières die zich op verschillende niveaus kunnen bevinden: op niveau van de zorgverlener en/of vrouw, de sociale kring, de organisatie van zorg, meso- en macroniveau van de samenleving.
Daarom spreken we ook liever van zwangeren in kwetsbare situaties omdat (met de juiste ondersteuning) deze vrouwen vaak heel veerkrachtig zijn.
Triggerfilm “Fijn dat je er bent”
Op basis van de resultaten uit de interviews met zorgverleners en vrouwen is de trigger-film “Fijn dat je er bent’’ ontwikkeld. Het doel van de film is om het bewustzijn van zorgverleners te bevorderen over het belang van de verbinding tussen zorgverleners en zwangeren in kwetsbare situaties. De film kan in worden gezet in het onderwijs, bij nascholingen, VSV’s om het gesprek te starten over omgaan met zwangeren in een kwetsbare situatie.
Geleerde lessen in de leergroep VSV Martini
Een wetenschappelijk artikel over het proces en de resultaten uit de leergroep is ontwikkeling.
In de sway “Eindrapportage Samen Kwetsbaar Samen Sterk” vindt u een korte presentatie over de leergroep.
Evaluatie pilot training “het verbindende gesprek”
Op basis van de gesprekken met de leergroep VSV Martini is een training voor zorgverleners ontwikkeld die gericht is op de verbinding tussen zorgverlener en zwangere in kwetsbare situatie, het ontwikkelen van een gelijkwaardige relatie waarbij de eigen regie van de vrouw wordt bevorderd.
Op 29 juni 2023 heeft een pilot van deze training plaatsgevonden waaraan verloskundigen, kraamverzorgenden, obstetrie en JGZ-verpleegkundigen hebben deelgenomen. De pilot is positief beoordeeld. De training draagt bij aan het ontwikkelen van competenties die minder of niet aan bod komen in andere communicatietrainingen.
Hier vindt u de link naar het EvaluatieVERSLAG pilottraining het verbindende gesprek.
